Tuyun Akademi'nin Gözünden YKS Tercih Rehberi

  Eeveeet! Şimdi geldik tercih sürecine. Uzun ve yorucu bir hazırlık sürecinden sonra bugünlere gelebilmek ne güzel değil mi? Bugünkü blog yazımda tercih sürecinde dikkat etmeniz gereken noktalara değinmeye çalışacağım. Tercih süreci zor mu geçer gibi bir soru akla gelebilir belki. Öncelikle karar vermemiz gereken şey gerçekten yazacağım bu bölüm beni pişman eder mi konusu. Daha önce mezuna kalma rehberi yazımda belirttiğim hususları okumanızı bu anlamda öneririm. Şimdi üniversite tercih rehberi yazım ile size ışık olmaya çalışacağım.

  YKS Sonuçları Açıklandıktan Sonra Tercih Süreci Nasıl Yönetilmeli? 

YKS sonuçları açıklandıktan sonra tercih sürecini iyi yönetmek, doğru bölüme ve üniversiteye yerleşmenin anahtarıdır. Sana adım adım bir yol haritası çıkarayım:

Sonuçlar Açıklandı: İlk Değerlendirme Adımları 

2012 yılında YGS ve LYS’ye girmiştim o zamanlar. Sınav sonucuma tek başıma bir internet kafede bakmıştım. O an kafamda bir sürü soru belirmişti. Daha aileme haber bile vermemiştim. Karar alma süreci tek başına gerçekleşmiyor hâliyle. Ailenin ve çevrenin bu kararda etkisi yadsınamaz. Okunacak şehir konusunda bile tek başımıza karar veremiyoruz bazen. Şimdi sonuçlar açıklanınca ilk olarak ne yapabileceğimize bir bakalım.

            Sonuç Belgesinin Dikkatle İncelenmesi

• Sıralamalar (en önemlisi):

• TYT sıralaması

• AYT (Sayısal/Eşit Ağırlık/Sözel/YDT) sıralamaları

• Puan Türleri: Hangi puan türünden tercih yapacaksın?

• OBP (Ortaöğretim Başarı Puanı): Mezuna kalanlar için bu yıl katkısı farklı olabilir, buna dikkat.

    Puan-Sıralama Dengesini Anla

• Sıralama önemli: Tercih yaparken puan değil sıralama esas alınır.

• Kendi sıralamanı, geçen yılın ve önceki yılların taban sıralamalarıyla karşılaştır.

• Varsa:

• Ek kontenjanlar

• Kontenjan artış/azalışları

• Baraj değişiklikleri

• Sıralama şartı ile ilgili kurallar, bunları kontrol et.

 Hedeflerini Güncelle

• Hayalini kurduğun bölümler sıralamana uygun mu?

• Hangi şehir ve üniversite senin için uygun?

• Gerekirse biraz esneklik yap: %10-20 yukarı ve aşağı alternatifler düşün.

  Rehberlik Al

• Okul rehber öğretmenleri/Psikolojik Danışmanlar
• Üniversite tanıtım günleri
• YÖK Atlas ve tercih robotları
• Rehberlik ve Araştırma Merkezleri 
• Güvendiğin mezunlar, büyükler, uzmanlar
• Tuyun Akademi gibi kurumsal eğitim kurumları 

Tercih Listesi Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler 

Tercih listesi hazırlarken bazı soruları dikkatle sormak gerekebilir. 

      Hedeflerini Netleştir

• Kesinlikle istediğim ve yazdığımda beni pişman etmeyecek bölüm veya bölümlerin isimleri nelerdir? (YÖK Atlas kullanılabilir.)
• Devlet mi vakıf mı benim için öncelikli?
• Hangi şehirler öncelikli?
• Ücret/burs durumu tercihlerimde ne derece etkili?
• Meslek garantisi, yurtdışı imkânı, dil hazırlık gibi özel isteklerim var mı?

Tercih Aralığı Belirle (Cesur-Gerçekçi-Garantili)

24 tercih hakkın var. Tercihlerini 3 ana gruba ayırabilirsin. Burada önemli soru mezuna kalmayı göze alabilir miyim yoksa kesinlikle bir bölüme gideceğim hangisini yazayım sorusudur.

 1. Bölge – İddialı / Cesur Tercihler (İlk 3–5 tercih)

• Sıralamanın biraz üstündeki bölümler.

• “Gelse çok iyi olur.” dediğin ama kazanma ihtimalinin düşük olduğu yerler.

• Mesela, sıralaman 50k ise 30–45k arası bölümler.

 2. Bölge – Gerçekçi / Uygun Tercihler (Orta 10 tercih)

• Sıralamanla denk ya da çok yakın bölümler.

• Girme ihtimalin yüksek, geldiğinde de keşke yazmasaydım demeyeceğin sıralamalar, o yüzden dikkatli tercih edilmesi gereken kısım burası.

• Mesela, sıralaman 50k ise 45–60k arası bölümler.

 3. Bölge – Garantili / Yedek Tercihler (Son 5–6 tercih)

• Sıralamanın çok daha altındaki bölümler.

• Her ihtimale karşı yazılır. Kesinlikle mezuna kalmayacağım diyen öğrenciler için uygundur. Sıralama 50k ve eczacılık isteyen bir öğrenci isen 60k-90k arasında başka bölümler yazman gerekecektir.

• Mesela, sıralaman 50k ise 60–90k arası bölümler.

    2024 Yerleştirme Sıralamalarını Kullan (Ama Dikkatli)

• Geçen yılların yerleştirme başarı sıralarını (YBS) referans al.

• Ama her yıl kontenjan artışı, burs değişikliği, popülerlik gibi etkenlerle sıralamalarda %5–15 oynama olabiliyor.

• Bu yüzden her zaman biraz aşağısını ve yukarısını da yaz.

🏫 4. Üniversiteleri Kıyaslarken Şunlara Dikkat Et

Kriter Açıklama

Eğitim Dili İngilizce/Türkçe karışık mı? Hazırlık var mı?

Kampüs ve şehir Yaşam koşulları, ulaşım, sosyal ortam önemli mi?

Burs ve ücret Vakıf üniversitelerinin şartları ve tercih bursu var mı?

Staj/İş imkânı Bölüm sektörle ne kadar bağlantılı? Staj imkanları

Mezun başarıları Akademik kadro, mezunların yerleşim oranları

   Şunları Yapma

• Tercihleri sadece “puan”a göre yapma, her zaman başarı sırasını dikkate al.

• “Girerim ama gitmem.” diye düşünerek bölümler yazma.

• Gitmek istemediğin yeri sadece “dolsun” diye yazma.

• “Zaten ilk tercihim gelir.” diyerek son tercihlerine özensiz davranma.

• Ani kararlar vermekten kaçın, tercih süreci iyi düşünülmesi ve araştırma yapılması gereken bir süreç.

• Tek başıma verdiğim kararlar her zaman doğrudur demek yerine etrafındaki fikirlere kulak ver.

Puan mı? Sıralama mı? Doğru Tercih Stratejisi 

Sınavın zorluk derecesi her sene değişmektedir. Mesela, 2021 TYT Türkçe sorularının zorluk seviyesi epey yüksek idi ve ortalama netler oldukça düşmüştü. Buna bağlı olarak da geçtiğimiz yıllara kıyasla öğrencilerin aldıkları puanlar çok değişmişti. O yüzden puanlara takılı kalmak çok yanıltıcı olur. Sıralamalar da her sene değişmektedir ancak oynaklık çok fazla değil.

Yukarıda YÖK Atlas sitesinden örnek olarak aldığımız Kırıkkale Üniversitesi Hukuk Bölümü için incelediğimiz sıralama ve puan karşılaştırmasında net olarak görüyoruz. Puanlar her sene çok fazla değişmektedir. Ama sıralamada büyük bir oynama yok. 4 sene içinde 42 bin ile 33 bin arasında değişen bir sıralama var. Ancak puanlar arasındaki fark çok fazla.

Özetleyecek olursak,

• YKS tercihlerinde dikkat edilmesi gereken birçok faktör var. Hem yerleşmeyi garantilemek hem de uzun vadede mutlu olacağın bir bölümü seçmek için bu faktörleri göz önünde bulundurmak çok önemli.

• Bölüm seçiminde önemli birçok faktör mevcut. İlgi ve yetenekler, istihdam oranları, mesleğin çalışma koşulları, başlangıç ücretleri vb. birçok faktör etkilidir.

• Tercih yaparken, ilgi alanlarının ve yeteneklerinin ön planda olmasına dikkat et. Uzun süre boyunca başarılı olabileceğin ve keyif alacağın bir bölüm seçmek daha önemlidir. Sadece yüksek maaş veya popülerlik gibi dış faktörlere göre değil, içsel motivasyonuna göre seçim yap.

• Seçtiğin bölümün mezunlarının iş bulma oranlarını ve kariyer fırsatlarını iyi araştır. Gelecekte iş bulma ve kariyer yapma imkânı yüksek olan bölümler, staj imkanlarının geniş olduğu şehirler genellikle daha fazla tercih edilir.

• Puanına uygun ve hayal ettiğin bölüme en yakın seçenekleri sırala. Puanının biraz altında kalan bölümler daha garanti bir tercih olabilir. Örneğin, eğer puanın çok yüksekse, sıralamana uygun prestijli üniversiteleri tercih edebilirsin. Ancak, daha düşük puan almışsan, ulaşılabilir ama kaliteli okulları tercih etmek mantıklı olabilir.

• Üniversitenin bulunduğu şehir, sosyal hayat, ulaşım kolaylıkları ve yaşam maliyetlerini doğru değerlendir.

• Bölümün gelecekteki iş olanaklarını ve sektördeki talebini araştır. Her bölüm, aynı şekilde yüksek maaşlar veya istihdam sağlamayabilir.

• Bölümün ders içeriklerini incele. Hangi dersler zorlayıcı olabilir? Bölüm, beklentilerini karşılayacak mı?

• Bazı bölümler fazla kontenjanla açılırken, bazı bölümler sınırlı sayıda öğrenci kabul eder. Kontenjan durumu, yerleşme şansını doğrudan etkileyebilir.

• Bir rehber öğretmen/psikolojik danışman veya alanında uzman bir kişiyle görüşmek de tercihlerinde sana yardımcı olabilir.

• Son olarak ÖSYM’nin tercih kılavuzu yayımlanmadan tercih listesi oluşturma!

Tercihler için kullanabileceğiniz resmi ve güvenilir kaynaklar: https://yokatlas.yok.gov.tr/ ve https://www.osym.gov.tr/ 

Eğer tercih robotu kullanacaksan kılavuz yayımlandıktan sonra yerleşme koşullarını karşılaştırmanı öneririm.

Evet, bu yazımızda YKS tercihlerinde yıllardır edindiğim tecrübe ve birikimlere dayanarak sizlere bazı öneriler hazırlamaya çalıştım.

Sevgiyle kalın.